Bijbelstudie mensen rondom het kruis: Pilatus

Pilatus de rechter:

Je bent scheidsrechter, je ziet de speler vallen  en het hele stadion schreeuwt: penalty! Je zit met twee ruzie makende kinderen en ieder kind vertelt zijn eigen verhaal Een grote strafzaak in de media, alle camera’s zijn op jouw gericht.  Iedereen kijkt naar jou: Wat nu? Wie heeft er gelijk? Wat ga je doen?  Welkom in de wereld van Pilatus.

Lezen Johannes 18: 33 t/m 38

Als bestuurder is Pilatus verantwoordelijk voor de publieke orde. Als hij zijn werk goed doet kabbelt zijn leven rustig voort. Het is soms best ingewikkeld om als heersende macht alle onderdanen in het gareel te houden. De Joden zijn een pittig volk. Er is weleens een opstand, of een oproerkraaier. Maar Pilatus heeft al gauw door hoe het zit. Maar nu is daar opeens die Jezus, bij hem binnengebracht door de Joden. Hun oordeel is duidelijk. En of Pilatus maar even mee wil werken voor de benodigde juridische administratie.  Hij moet met een eenvoudig oordeel de rust bewaren. Maar dat is nu het probleem: het eenvoudig oordeel is er niet. Het was een stuk gemakkelijker geweest als Jezus gewoon had gezegd: ‘Ik ben de nieuwe Koning.’  Jezus vertelt wel over een Koninkrijk, maar dan blijkt het weer een Koninkrijk te zijn die niet van deze wereld is. Pilatus vindt het maar lastig.

Vraag: Kunnen wij ons enigzins de (on)mogelijke positie van Pilatus voorstellen? 

Pilatus is niet dom. Hij stelt een tegenvraag: ‘U bent dus Koning?’  U zegt dat ik koning ben,’ zei Jezus. ‘Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg.’  En dan stelt Pilatus een briljante vraag: ‘Wat is waarheid?’  Met deze vraag relativeert Pilatus als het ware de hele situatie.
Trouwens de letterlijke betekenis van waarheid is ‘in overstemming zijn met de werkelijkheid’. 

Vraag: Wat is volgens Pilatus de waarheid? Wat is volgens jou de waarheid?   Zijn wij wel eens bang voor welke waarheid dan ook?   Is waarheid een levensstijl? 

Pilatus de zoeker: Lezen Johannes 18: 39 en 40 – Johannes 19: 1 t/m 16

Pilatus heeft met een gigantische opgave te maken. Het gaat om de Man Jezus heet. Hij loopt wat heen en weer tussen Jezus en de menigte buiten. Dat Jezus niet zo schuldig is als wordt geroepen dat is Pilatus wel duidelijk. Maar wie deze Man nu werkelijk is?
Pilatus zoekt, praat en kijkt, maar komt niet verder. Pilatus laat Jezus geselen. Een doornenkroon wordt op Zijn hoofd gezet. Pilatus zegt: ‘Zie de mens.’  Alsof hij wil zeggen: ‘Deze gebroken geslagen Man kan toch nooit een koning zijn? Neem Zijn woorden toch niet zo serieus. Pilatus kijkt met de ogen van de wereld, maar heeft geen idee met Wie hij werkelijk te maken heeft.  Gods werk, je kunt er met je neus bovenop staan en toch telkens een zoeker blijven.

Vraag: Het is een herkenbaar patroon: om je heen kijken in deze wereld maar niet beseeffen met Wie je echt van doen hebt. Niets gaat buiten Hem om, overal is Hij te vinden. Toch kijken ook wij Hem misschien vaker dan we willen voorbij. Is dit ook voor ons herkenbaar?

Pilatus de evangelist:  Lezen Johannes 19: 12 t/m 22

Pilatus zal behoorlijk hebben gebaald. Deze Man is totaal onschuldig. Het recht moet zijn beloop hebben, deze Man moet een vrij Man zijn.  Maar opeens is daar een druk, een dreigement: Pilatus, je wilt toch vriendjes zijn met de keizer?  Deze Man steekt de keizer naar de kroon, en jij wilt Hem vrijlaten?  Pilatus zwicht en geeft Jezus over. Maar Pilatus is nog niet klaar, hij wil het onrecht toch nog enigzins aan de kaak stellen. Hij laat een bordje maken met de inscriptie: Koning der Joden. Hij bedoelt het spottend en als zoete wraak.  Dit bordje komt goed in zicht en ook nog eens in drie talen. Iedereen mag het weten. Pilatus schrijft precies wat ze zelf als aanklacht hadden ingediend. En hij heeft beet, meteen komt er commentaar:  ‘U moet niet ‘Koning van de Joden’ schrijven, maar “Deze man heeft beweerd: Ik ben de koning van de Joden’. Maar Pilatus houdt voet bij stuk: ‘Wat ik geschreven heb, dat heb ik geschreven,  Want als deze gebroken Man je Koning is, wat stel je als volk dan weinig voor, bedoelt Pilatus eigenlijk.  Maar ondanks zijn zoete wraak komt Pilatus opeens in dienst van het evangelie en wordt een onderdeel van een veel groter geheel die ook Pilatus niet kan overzien: Jezus is Koning!
Ook Johannes heeft maar één agendapunt: iedereen verkondigen dat Jezus de Koning is.  Het laatste woord is niet aan de Joden, niet aan Pilatus, niet aan ons, het laatste woord is aan God, Die Zijn Zoon tot Koning van hemel en aarde heeft gemaakt.  

Vraag: Pilatus is, zonder dat hij het weet, een werktuig in Gods hand.  Beseffen wij voldoende dat ook wij een werktuig zijn in Gods hand? 

Pilatus de coalitiepartner: Lezen Lucas 23: 6 t/m 12 

Het vormen van een coalitie is lastig. In ons eigen land kost het maanden om alleen al een onderhandelingsfase te starten. Om nieuwe verkiezingen te voorkomen kunnen er soms wonderlijke coalities ontstaan.  We vinden ook Pilatus in een wonderlijke coalitie terug. ‘Op die dag werden Herodes en Pilatus vrienden, terwijl ze altijd elkaars vijanden waren geweest.’ 

Pilatus had Jezus naar Herodes gestuurd omdat hij dacht dat Jezus onder het gezag van Herodes viel, want Galilea behoorde niet tot zijn gezagsgebied. Herodes is er blij mee, hij wilde Jezus al zo lang ontmoeten, en Hem ook graag aan het werk zien. Maar dat valt tegen, dus werd de spot met Jezus gedreven. Tenslotte wordt  Jezus teruggestuurd naar Pilatus. Vanaf die dag waren Herodes en Pilatus vrienden, terwijl ze politiek gezien tegenover elkaar stonden. Pilatus was bestuurder namens de Romeinse bezetter en Herodes, koning in Israel, die veel meer onderworpen is dan hij zelf zou willen. Maar Jezus bindt hen samen zonder dat ze dat zelf beseffen.

Lezen Psalm 2: koningen sluiten coalities om God en Zijn gezalfde Koning te kunnen weerstaan. 

Vraag: Gaan wij ook wel eens onbedoeld een ‘coalitie’ aan met de vijand? Op wat voor een manier kunnen wij ons laten meeslepen met de denkpatronen van deze wereld? 

Pilatus de echtgenoot: Lezen Mattheüs 27: 15 t/m 26 

De vrouw van Pilatus. Je zou haar zomaar vergeten. Zij verdedigt Jezus niet, maar waarschuwt haar man. Haar aanwezigheid is al heel bijzonder,  een vrouw van een Romeins gezagdrager die mee gaat naar zijn residentie in de provincie. Zij noemt Jezus: die Rechtvaardige.  Een getuigenis!
Vraag: Wat zou de vrouw met ‘die Rechtvaardige’ hebben bedoeld? Hoe zou jij de rechtvaardigheid van Jezus omschrijven? 


Lezen Romeinen 5: 1 en 2  en/of 1 Kor. 6: 11 

Vraag: We zijn gerechtvaardigd door het geloof, wat betekent dit voor ons, voor jou?